خاک‌های استان گیلان
خاک‌های استان گیلان بسیار حاصلخیز هستند. بخش وسیعی از استان گیلان را جلگه گیلان تشکیل داده که به وسیله رسوبات رودخانه سفیدرود پدید آمده و هم‌چنین بخش دیگری از استان نیز که صفحات جنوبی آن را در بر می‌گیرد، کوهستانی است. از این رو انواع خاک‌های جلگه‌ای، کوهپایه‌ای و کوهستانی در سطح این منطقه دیده می‌شود.
- خاک‌های جلگه‌ای استان گیلان با وسعت زیادشان دربرگیرنده بخش اعظم زمین‌های زراعی منطقه می‌باشند. انواع خاک‌های جلگه‌ای که در سطح استان دیده می‌شوند عبارتند از: شن‌های ساحلی، خاک‌های رسوبی بافت ریز، خاک‌های چمنی مرطوب و نسبتاً مرطوب ونیمه‌مردابی و خاک‌های باتلاقی که ذیلاً مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- شن‌های ساحلی که در نواحی شمالی منطقه و در کناره دریای خزر قرار گرفته‌اند، بخشی از جلگه گیلان است که در مناطق نزدیک به دریا فاقد پوشش گیاهی بوده و قابلیت زراعی نیز ندارند. در حالی که در نقاط دورتر، به علت به وجود آمدن هوموس و ایجاد چسبندگی در ذرات خاک که امکان نگهداری آب و رشد گیاه را پدید می‌آورد، رویش گیاهان در این خاک‌ها مشاهده می‌گردد. با این حال این خاک‌ها نیز از استعداد زراعی چندانی برخوردادر نبوده و غالباً به عنوان مرتع مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.
- خاک‌های رسوبی جلگه گیلان که از رسوبات رودخانه‌های منطقه حاصل گردیده‌اند ( عمدتاً سفیدرود) با برخورداری از شیب بسیار نازل و هم‌چنین زهکشی مناسب، قابلیت بسیار خوبی برای کشاورزی داشته و در ردیف بهترین اراضی قرار می‌گیرند. این خاک‌ها در مناطق شرقی، شمال شرقی و شمال شهر رشت دیده می‌شوند و غالباً تحت کشت محصولاتی چون برنج، درختان میوه، توتون و محصولات تابستانی می‌باشند.
- خاک‌های چمنی مرطوب، نسبتاً مرطوب و خاک‌های نیمه‌مردابی بخش دیگر از اراضی جلگه‌ای گیلان را تشکیل می‌دهند. خاک‌های چمنی مرطوب و نسبتاً مرطوب غالباً برای کشت برنج مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. این خاک‌ها در برخی نقاط به سطح آب زیرزمینی که گاهی تا سطح زمین نیز می‌رسد، غیر قابل استفاده بوده و غالباً به صورت چراگاه درآمده‌اند این خاک‌ها در نواحی ساحلی دریای خزر دیده می‌شوند.
- دامنه‌های شمالی البرز پوشیده از خاک کوهپایه‌هاست. این خاک‌ها کهمعمولاً دارای عمق نسبتاً زیادی هستند در نقاطی که شیب زمین کمتر است، برای زراعت مناسب می‌باشند. عمده‌ترین انواع این خاک‌ها خاک‌های قرمز، زرد و خاک‌های قهوه‌ای جنگلی می‌باشند.
- خاک‌های قرمز و زرد: بر روی این خاک‌ها یک لایه نازک از بقایای گیاهی وجود دارد. این نوع خاک‌ها در صورت برخورداری از شیب زیاد باید تحت پوشش گیاهی قرار گرفته تا از فرسوگی آنها در اثر عوامل طبیعی ممانعت شود. در حال حاضر این خاک‌ها در برخی نقاط تحت کشت محصولاتی چون چای و گندم بوده و در برخی نقاط نیز به صورت مرتع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- خاک‌های جنگلی: این خاک‌ها دارای بافت متوسط و سطح آن پوشیده از بقایای گیاهی است. خاک‌های مزبور در منطقه فومن و جنوب لاهیجان دیده می‌شود.
خاک‌های کوهستانی منطقه که قسمت عمده خاک‌های استان را تشکیل می‌دهند در نقاط مرتفع استان به چشم می‌خورند و این نوع خاک‌ها به دلیل شیب زیاد، نمی‌تواند جهت زراعت مورد بهره‌برداری قرار گرفته و عمدتاً پوشیده از جنگل‌های انبوه و متراکم هستند.
منبع: مرکز آمار ایران
