فندق

زیتون
مهر ۱۴, ۱۳۹۷
سابقه کشت برنج
مهر ۱۵, ۱۳۹۷

هنگامی که صحبت از محصولات کشاورزی و سوغات استان گیلان به میان می آید، ذهن ما کمتر به سمت فندق می رود اما  فندق، این خوراکی خوشمزه  و مفید از اصلی ترین میوه ها و محصولات باغات گیلان است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شویم.

  • فندق از جمله گونه های گیاهی است که تمام اجزای آن مورد استفاده قرار می گیرد و در صنایع مختلف کاربرد دارد. تمامی قسمت های درخت مانند میوه، برگ، گل، پوست، ساقه، تنه، ریشه و چوب در صنایع غذایی، شکلات سازی، رنگ سازی، نقاشی، مصرف سوخت، صنایع دستی و صد البته درمان بیماری ها و داروسازی به کارگرفته می شوند.
  • فندق میوه ای با طبع گرم و خشک که درختچه‌ای است به ارتفاع تقریبا دو متر که در نواحی مساعد تا ارتفاع ۶ متر نیز می‌رسد.
  • درخت فندق بومی اروپا و آسیای صغیر است. برگ‌های درخت فندق پهن و نوک تیز با دو ردیف دندانه ، برنگ سبز و با دمبرگی بطول تقریبا یک سانتی‌متر است. فندق دارای دو نوع گل نر و ماده است که به صورت سنبله آویخته در پائیز ظاهر می‌شود .
  • فندق گرد ۲/۵-۱/۵ سانتی‌متر است. دارای پوششی سبز رنگ بوده که پس از خشک شدن تدریجا از آن جدا می‌شود.
فندق11

انواع فندق:

تنوع گونه‌ها بسیاری از انواع فندق شامل: بارسلونا، باتلر، کاسینا، کلارک، کاسفورد، داویانا، دل لانگه، انگلیس، انیس، فیلبرت، هال جیانت، جمتگارد، کنت کوب، لوییس، توکولی، توندا، توندای جیفونی، توندارومانا و والنیس پراید و ویلامت می‌شوند.

برخی از این گونه‌ها به دلیل کیفیت‌های خاصی کشت می‌شوند. این کیفیتها شامل بزرگی فندق، دیر رس یا زودرس بودن گونه یا به منظور گرده افشانی است.

فندق2

کشت فندق در ایران:

كشت درخت فندق در ایران از زمان های بسیار قدیم متداول بوده همان طور که در ابتدا اشاره کردیم  فندق از اصلی ترین میوه ها و محصولات باغات گیلان است و ۸۵ درصد تولید و عرضه ی سالانه ی فندق ایران را تأمین می کند. وسعت باغ های زیر کشت فندق در گیلان ۱۷ هزار هکتار است و از این نظر مقام چهارم را در دنیا دارد. برداشت فندق استان گیلان معمولا از ابتدای شهریور ماه آغاز می گردد و در آخر شهریور به پایان می رسد. البته کشت فندق در دیگر استان های کشورمان مانند مازندران و قزوین نیز رونق دارد و باغات الموت استان قزوین در کنار شهرستان های رودسر، تالش و آستارا، از مشهورترین مکان های کشت و برداشت این آجیل سنتی ایرانی هستند.

فندق علاوه بر مصارف داخلی، به کشورهای اروپایی و آسیایی نیز صادر می شود و در چرخه ی اقتصاد ایران و استان گیلان سهم دارد. در دنیا کشور ترکیه با بیش از ۷۲ درصد تولید فندق، مقام نخست را از این نظر به خود اختصاص داده و ایتالیا و آمریکا در رده های بعدی قرار دارند.

فندق از آن دسته محصولاتی است که توانایی این را دارد تا در صنایع و ترکیبات مختلف غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرد و بر قدرت اقتصادی کشور اضافه کند. نبود صنایع تبدیلی کافی و مناسب مانند آنچه در کشور ترکیه و صنعت شکلات سازی آن اتفاق می افتد باعث شده تا فندق، این محصول ارزشمند به صورت خام و ارزان فروخته شده و بعد از استفاده آن در کالایی دیگر، به شکلی گران تر وارد کشور شود.

برداشت فندق نیز به مانند دیگر برداشت های محصولات کشاورزی در ایران همراه با جشنی در پایان کار همراه بوده و مردم در انتهای کوشش و فعالیت خود، به شکرانه ی روزی و برکتی که بعد از یک سال زحمت نصیب آنان می شد، جشن برداشت فندق را برگزار می کردند. متاسفانه این جشن امروزه به صورت کمرنگ و تنها در نقاط معدودی گرامی داشته می شود و رونق گذشته را ندارد.

فندق7

جشن برداشت فندق:

جشن برداشت فندق که اغلب در روستاهای رودبار و رودسر و به وقت برداشت آن صورت می گرفته، از آیین های قدیمی مردم گیلان به شمار می آید. برای برگزاری این جشن، مردم روستاها به سوی باغات خود حرکت می کنند. در ابتدا شخصی به صورت بداهه شعری شاد و زیبا از ترانه های محلی گیلانی زمزمه می کند و اطرافیان اندک اندک با او همراه شده و با نشاط خاصی کار فندق چینی را آغاز می نمایند.

دختران تازه نامزد کرده و نوعروس، هسته ی فندق ها را جمع آوری کرده و قبل از اینکه میوه خشک شود با آن برای همسران خود گردنبندی درست می کنند. این گردنبند که “گلوانه” نام دارد را در زمستان به عزیز خود به عنوان هدیه پیشکش می دهند.

روش برداشت:

اکثر باغداران تجاری منتظر می‌شوند تا دانه‌ها خودشان بیفتد ؛ به جای اینکه از تجهیزات استفاده کنند یا درخت را تکان دهند

فندق‌ها ممکن است تا ۳ بار در طول فصل برداشت جمع‌آوری شوند و این بستگی به کمیت فندق‌ها و افتادن آن‌ها نسبت به اقلیم دارد. برداشت‌کننده یک ماشین با دورپائین است که توسط یک تراکتور کشیده می‌شود که مواد را از زمین برمی‌دارد و فندق‌ها را از برگ‌ها و شاخه‌ها جدا می‌کند.

۲ استراتژی گوناگون برای زمان جمع‌آوری فندق‌های افتاده استفاده می‌شود. اول اینکه زود برداشت شود و وقتی حدود نیمی از فندق‌ها افتاده‌است برداشت‌کننده می‌تواند سریعتر و با شانس کمتر شکسته شدن، فندق‌های روی زمین را جمع کند.

انتخاب دوم این است که منتظر شویم تا تمام فندق‌ها پیش از درو کردن روی زمین بیفتد. اگرچه اولین گزینه به نظر بهتر از دومین گزینه است ولی دومی دو یا سه مرحله بیشتر زمان نیاز دارد؛ که البته آب و هوا نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بارش باران درو را به تأخیر می‌اندازد و یک کشاورز باید منتظر شود تا تمام فندق‌ها بعد از یک فصل بارانی بیفتد که این موضوع کار درو کردن را سخت‌تر می‌کند.

فندق

فندق در صنعت شیرینی سازی:

از فندق در صنعت شیرینی‌سازی برای ساخت پرالین مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین با ترکیب آن با شکلات می‌توان شکلات ترافل و همچنین محصولاتی همچون نوتلا و فرانجلیکو تولید نمود. روغن فندق نیز که از فندق بدست می‌آید، بسیار خوش‌طعم است و در پخت‌وپز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فندق4

فواید:

فندق از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است . برگ، شکوفه،‌ گل و پوست آن (مخصوصا پوست ریشه آن) قابض است.

  1. فندق به دلیل اینکه دارای مقدار کمی مواد نشاسته‌ای است و نیز دارای مواد معدنی زیادی مانند کلسیم،‌ پتاسیم، فسفر،‌ منیزیوم، ‌سدیم و آهن است، غذای بسیار خوبی برای مبتلایان به دیابت محسوب می‌شود.
  2. فندق غذای مناسبی برای تقویت بدن و مخصوصا دوره نقاهت است.
  3. فندق مقوی روده‌ها و معده است.
  4. فندق سموم را از بدن خارج می‌سازد.
  5. فندق فشار خون را بالا می‌برد.
  6. روغن فندق برای از بین بردن سرفه و درد سینه مفید است.
  7. روغن فندق برای کبد نافع است.
  8. آنهائی‌ که کارهای فکری می‌کنند باید فندق بخورند زیرا بدلیل داشتن فسفر زیاد مغز را تقویت می‌کند.

مضرات :

فندق اگر به مقدار کم خورده شود به هیچوجه مضر نیست ولی افراط در خوردن آن ایجاد نفخ و گاز شکم کرده و حالت تهوع تولید می‌کند. برای جلوگیری از این حالات، آنهائی‌ که سرد مزاج هستند باید فندق را با آب و عسل خورده و گرم مزاجان با سکنجبین بخورند.

فندق5
  • در ۱۰۰ گرم مغز فندق مواد زیر موجود است:
  • انرژی ۶۲۵ کالری
  • درخت فندق
  • آب ۵/۸ گرم
  • پروتئین ۱۲/۵ گرم
  • مواد نشاسته‌ای ۱۵ گرم
  • مواد چرب ۶۰ گرم
  • کلسیم ۲۰۰ میلی‌گرم
  • فسفر ۳۲۰ میلی‌گرم
  • آهن ۳/۵میلی‌گرم
  • سدیم ۲ میلی‌گرم
  • پتاسیم ۷۰۰ میلی‌گرم
  • ویتامین ب ۱ ۰/۵ میلی‌گرم
  • ویتامین ب ۳ ۱ میلی‌گرم