صنایع دستی

مروار بافی عبارت است از بافت اشیاء و وسائل مختلف با استفاده از ساقه های تازه گیاهان و ترکه است.

مرواربافان گیلانی مقادیر قابل توجهی از ترکه ها را از ملایر خریده و به گیلان حمل میکنند. این رشته در گیلان بسیار رونق یافته و مراکز تولید آن در آستانه اشرفیه و تازه آباد گورکا از توابع آستانه اشرفیه است.

بامبو بافی از صنایع رایج سرزمینهای شمالی و ساحلی است. آب و هوای مساعد، رطوبت فراوان و کیفیت خاک زمینه بسیار مساعدی را برای رویش طبیعی یا کشت بامبو، یعنی نی خیزران فراهم ساخته است. از مهمترین مراکز تولید محصولات بامبو روستاهای اطراف لاهیجان به ویژه روستای لیالستان است. از تولیدات آن میتوان انواع لوستر ظرفهای نان وآباژور و … نام برد.

گفته میشود که صنعت سفالگری حدود ۱۰۰۰۰ سال قبل توسط زنان اختراع شد. در حال حاضرسفالگری در بیشتر نقاط گیلان مخصوصا اسالم، لاهیجان ، رودسر و آستانه اشرفیه و آستارا متداول میباشد. از ویژگیهای سفال گیلان بدون لعاب بودن است. سفالگران گیلانی غالبا از لعاب استفاده نمیکنند تا به کار خود اصالت بیشتری بدهند. در مواردی استفاده از لعاب ضروری است مانند ساخت ظرف مخصوصی به نام گمج که از لعاب سبز رنگ که با طبیعت گیلان سازگاری دارد استفاده میشود.

نمدمالی یکی از صنایع دستی بسیار قدیمی گیلان است. این صنعت از دورانهای کهن تا به امروز همواره در گیلان رواج داشته بطوری که نمدمالی یکی از صنایع دستی بومی این استان بشمار می رود. مراکز اصلی تولید این صنایع دستی روستای قاسم آباد رودسر و تالش و روستاهای اطراف آن میباشد. مهمترین علت توجه و علاقه مردم گیلان به نمد، نفوذناپذیری آن در برابر رطوبت زیاد گیلان میباشد چون ماده اصلی و اولیه آن از پشم است.

چموش یکی از صنایع دستی استان گیلان است که عمر آن به چند هزار سال میرسد. چموش پای افزاری بسیار قدیمی است که از چرم طبیعی تهیه میشود و عموما بدون پاشنه است.

مرکز  اصلی تولید این هنر در ماسوله میباشد.

دست ساخته هائی که صنعتگران خراط و نازک کار رشت تولید میکنند دارای نهایت لطف و زیبایی هستند. اکنون این تولیدات چوبی از جمله عصا ، قلیان و انواع و اقسام ظرفهای تزئینی و کاربردی از گیلان به سایر نقاط ایران صادر میگردد.

رشتی ( دوزی قلاب دوزی)  یکی از قدیمی ترین صنایع دستی استان گیلان بوده و عبلرت است از تزئین پارچه های ارزنده ضخیم ماهوتی از طریق رودوزیهایی که با نخهای ابریشمی و وسیله ای که قلاب نام دارد انجام میگیرد.

یکی از صنایع دستی خاص گیلان نقاشی روی کدو است. کدویی که بر روی آن نقاشی میشود کدو قلیانی نام دارد و در گیلان به ” قلیان کوئی ” معروف است. از کدو قلیانی برای تهیه تنگ یا ظرف محتوی آب قلیان، پایه چراغ و نیز کدوی منقوش استفاده میشود. مرکز اصلی این هنر در روستاهای شرق گیلان بخصوص لیالستان لاهیجان میباشد.

این نساجی سنتی (پارچه بافی سنتی) در شرق گیلان و در روستای قاسم آباد شهرستان رودسر رونق دارد و از ابریشم طبیعی و پنبه بافته میشود که این پارچه به چادرشب معروف است. و نام دستگاه آن پاچال است. از چادرشب برای دوخت پرده و روتختی و رویه لحاف استفاده میشود و زنان محلی برای جلوگیری کردن از نفوذ رطوبت آن را بدور کمر خود میبندند. شایان ذکر است که تولید چادرشب ابریشمی رو به فراموشی است و امروزه با کاموا و الیاف مصنوعی تولید میشود.

یکی از صنایع ستی استان گیلان مینا کاری یا مینای خانه بندی می باشد که مواد اولیه آن نقره خالص استرلینگ با تزئین آب طلا و رنگهای معدنی می باشد. محصولاتی همچون سرویس چای خوری ، آینه و شمعدان و … از تولیدات بسیار زیبا و گرانبهای این هنر میباشد. که بنا به نوع سفارش به خارج از کشور نیز صادر میشود .

کنده کاری و ایجاد نقوش نیم برجسته توسط ابزار خاصی به نام مغار بر روی چوب را منبت میگویند که بدلیل فراوان بودن انواع چوب در جنگلهای شمال کشور این رشته هنری در گیلان رونق خوبی دارد.

جزو دستبافته های سنتی گیلان بخصوص غرب گیلان میباشد که مواد اصلی و اولیه آن از پشم گوسفندان بوده و بدون طرح، ساده و خود رنگ میباشد. مرکز اصلی تولید این دست بافته های سنتی ماسال، شاندرمن و هشتبر میباشد.