فاضلاب در استان گیلان

تعریف فاضلاب:

بطور کلي به آبي که براي مورد خاصي مورد استفاده قرار گرفته و قابليت استفاده مجدد براي همان مورد را نداشته باشد، اصطلاحاً فاضلاب مي گويند.

بعنوان مثال آب خروجي از نيروگاههاي برق داراي حرارت بالايي است که براي استفاده مجدد در نيروگاه مناسب نبوده و بعنوان فاضلاب اين صنعت محسوب مي شود. اما اين آب را مي توان بعنوان منبع گرمايشي در جوامع شهري بکار گرفت. بنابراين فاضلاب را نبايستي آب به درد نخور، دور ريز و بي مصرف در نظر گرفت. آبي که عامه مردم به عنوان فاضلاب مي شناسند بطور کلي به دو دسته زير تقسيم بندي مي شود:

فاضلاب انساني يا شهري: اين بخش از فاضلاب شامل آب خروجي از دستشويي، حمام، آشپزخانه و توالت مي شود و بار آلي و هيدروليکي آن با توجه به فرهنگ و سطح درآمد جامعه مي تواند متغير باشد.

فاضلاب صنعتي: اين بخش از فاضلاب داراي گستردگي بسيار زيادي از نظر بار آلي و هيدروليکي داشته و به واسطه فعاليت صنايع کوچک و بزرگ از جمله صنايع غذايي، دارويي، پتروشيمي، بيمارستاني و ….. توليد مي گردد.

*آلودگی آبهای گیلان در نبود سامانه فاضلاب شهری:

گیلان جزو استان‌هایی است که با داشتن ۴حوضه آبخیز اصلی و ۵۲ زیر حوضه آبخیز فرعی، به‌عنوان یکی از پرآب‌ترین حوضه‌های آبخیز کشور مطرح است. وجود رودخانه‌های بی‌شمار از جمله سفیدرود، شلمان رود، پسیخان، شفارود، ماسوله رودخان، آستاراچای، سیاه‌مزگی، سفیدمزگی و پلرود همگی صحه‌ای بر این ادعاست، هر چند که آلودگی صنعتی که به برخی از این رودخانه‌ها سرریز می‌شود خارج از توان خودپالایی رودخانه هاست و اما آن طور که مسئولان اداره محیط زیست گیلان می‌گویند دفع فاضلاب شهری و بیمارستانی بیشترین آلودگی را وارد رودخانه‌ها می‌کند. از ۵۲ شهر این استان تنها ۳ شهر انزلی، رشت و لاهیجان دارای سامانه فاضلاب است. البته در این شهرها نیز سامانه فاضلاب تنها ۱۵ درصد شهر را پوشش می‌دهد. آن‌طور که مسئولان می‌گویند، ۳ درصد فاضلاب‌های شهری این شهرها تصفیه و ۹۷ درصد به رودخانه‌ها سرریز می‌شود.

علاوه بر اینکه به علت برداشت غیر اصولی، سطح آب‌های زیرزمینی کاهش داشته، آب‌های سطحی استان نیز با چالش آلودگی مواجه است. سالانه درصد زیادی از فاضلاب شهری، صنعتی و بیمارستانی وارد این آب‌ها می‌شود. حجم این آلودگی‌ها به حدی است که پالایش اولیه جوابگو نیست و باید فرآیند کامل تصفیه انجام شود. هر چند که طبق ماده ۴۷ قانون توزیع عادلانه آب، مؤسساتی که آب را به مصارف شهری یا صنعتی و.. می‌رسانند موظفند طرح تصفیه آب و دفع فاضلاب را اجرایی کنند، اما متأسفانه بیشتر مراکز به این قانون توجه نمی‌کنند.

حدود ۴۵۰ متر مکعب از فاضلاب استان در روز تنها با پیش پالایش اولیه وارد آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌شود. ۳۲ شهرک کارگاهی فعال در استان وجود دارد که تنها ۸ شهرک سامانه فاضلاب ندارد. واحد‌های بزرگ صنعتی به صورت مجزا سامانه تصفیه دارند و به بقیه نیز اخطارهای لازم داده شده و نگرانی در این خصوص کمتر از فاضلاب‌های شهری و بیمارستانی است.

بیمارستان‌هایی که سامانه فاضلاب ندارند:

از ۲۲ بیمارستان دولتی استان تنها ۴بیمارستان و در بخش خصوصی نیز از ۹ بیمارستان، ۴ بیمارستان دارای تصفیه خانه است. آلودگی‌هایی که از این بیمارستان‌ها به رودخانه‌ها وارد می‌شود خطرناک است. این آلودگی‌ها آسیب جدی به محیط زیست و از آن مهمتر به حیات انسانی وارد می‌کند.

گیلان از استان‌های گردشگر پذیر است که مقصد بسیاری از گردشگران سواحل است. این آلودگی‌ها در نهایت به دریا وارد می‌شود و در صورت ساماندهی نشدن به موقع، می‌تواند صنعت آبزی‌پروری و گردشگری را با مخاطره رو‌به‌رو کند. ۲ رودخانه «زرجوب» و «گوهررود» که از وسط رشت عبور می‌کند به علت سرریز فاضلاب شهری جزو آلوده‌ترین رودخانه‌های استان به حساب می‌آید. مسأله مهم این است که این ۲ رودخانه پس از عبور از داخل شهر به تالاب انزلی می‌ریزد که این مسأله نگرانی ما را زیاد می‌کند. نبود سامانه فاضلاب شهری و کم توجهی به آن باعث شده بزرگترین تالاب دنیا محل سرریز آب‌های آلوده شود.

*منبع: موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران