آینه تَکَم

دو بازیکن جدید ملوان و سپیدرود
تیر ۷, ۱۳۹۷
آداب و رسوم استان گیلان
تیر ۷, ۱۳۹۷

مراسم آینه تکم در گیلان

 

آینه تکم :در نواحی غربی استان گیلان یک نمایش عروسکی سنتی به نام «آینه تَکَم» اجرا می­‌شود که یکی از مراسم­‌های قبل از سال نو می‌­باشد. کلمه تَکَم از دو قسمت «تکه» و «م» تشکیل شده­ است. تکه در زبان ترکی به معنای بز نر قوی­-هیکل هست که همیشه در رأس گله قرار دارد و گله را به محل‌­های معین هدایت می‌­کند. ضمیر «م»، ضمیر شخصی ملکی دوم شخص مفرد است؛ در نتیجه واژه تکم به معنی «بز نر من» می‌­باشد.

اجرا کننده­‌های این نمایش، تَکَم­چی نامیده می‌­شوند. هم‌­زمان با اجرای این نمایش، تَکَم­چی‌­ها به خواندن ترانه‌­های زیبا مانند آوازهای محلی_مذهبی و مسایل اجتماعی مشغول هستند. آن­­ها در حین اجرای نمایش، بچه‌ها را با این سنت، صنایع دستی و بومی، معماری و فضاهای متنوع استان آشنا می‌­کنند.

تَکَم­چی­‌ها برای رساندن پیام نوروز از اردبیل به رشت، انزلی و هشتپر می‌­روند. تَکَم­چی‌­ها، در گذشته­‌های دور در اعیاد مذهبی و باستانی مثل نوروز شادی را به خانه‌­های شهری و روستایی می­‌بردند. این نمایشگران با اجرای این نمایش و ساز و آواز میراث بخش­‌های مختلفی هستند. در واقع اجرای این سنت‌­ها باعث آشنایی بیشتر با فرهنگ اصیل و آداب و رسوم ایرانی خواهد­شد.

عروسک این نمایش (تَکَم) به شکل بز هست که با پارچه­‌ها، بند کفش، منجوق­‌های رنگی و پر تزئین می‌­شوند. تَکَم معمولا به صورت دستی و به اندازه دو کف دست ساخته می­‌شود و با پارچه یا مخمل قرمز رنگ آراسته می‌شود. این عروسک با بالا و پایین بردن دست‌ه­ای در میان چوبی به حرکت درمیاد. گاهی نیز با قرار دادن عروسک روی تخته و ایجاد ضرب و خواندن ترانه نوایی زیبا به­ وجود می­‌آید. بز در تاریخ خاورمیانه به خصوص ایران نماد برکت، باروری و قدرت است.